Niegrzeczny Murakami...

Opowieść 1Q84, której autorem jest bardzo znany japoński pisarz - Haruki Murakami, rozpoczyna się nawiązaniem do utworu muzycznego. Postanowiłam więc przywołać utwór Leona Janacka - Sinfonietta jako tło do tej powieści. W końcu Murakami zadbał o to, aby Sinfonietta stanowiła spoinę dwóch, dziwnych historii. 

Opowieść rozwija się z dwóch perspektyw: kobiety - Aomame i mężczyzny - Tengo. Na początku odnosimy wrażenie, że są to dwie różne, niezwiązane ze sobą historie. Wraz z rozwojem akcji okazuje się, że postacie żyją jakby po dwóch "stronach lustra". Aomame i Tengo spotkali się w dzieciństwie. To wspomnienie często prześladuje ich w dorosłym życiu. Aomame jest wyrafinowaną zabójczynią, która pozbywa się mężczyzn znęcających się nad kobietami. Jej bronią jest cienki szpikulec, który wbity w odpowiednie miejsce powoduje natychmiastową i cichą śmierć. Kobieta nieświadomie wkracza do innego świata, różniącego się od jej rzeczywistości detalami, które jednak stają się bardzo istotne. Aomame postanawia nazwać ten drugi wymiar rokiem 1Q84: "Q pochodzi od słowa question mark, czyli znak zapytania. Coś niosącego w sobie pytanie" (cytat, s.175).

 Świat Tengo jest bardziej stabilny. Pracuje on jako wykładowca matematyki, a hobbistycznie zajmuje się pisaniem powieści (być może alter ego samego autora?). Jego uporządkowaną codzienność burzy książka nosząca tytuł: "Powietrzna poczwarka". Napisana przez tajemniczą nastolatkę, jest fascynująca, ale warsztatowo słaba. Komatsu, wydawca i poszukiwacz nowych, literackich talentów, zleca Tengo poprawienie powieści. Tengo podejmując się tego zadania wplątuje się w przedziwną historię, która łączy się ze światem 1Q84.

To byłoby na tyle jeżeli chodzi o wprowadzenie, dalsze streszczanie popsułoby całą przyjemność czytania. Moja recepcja tej lektury była wyjątkowo trudna. Przestawienie się na sposób pisania japońskiego pisarza, jego bezpośrednie przechodzenie z funkcji narratora do myśli postaci - może sprawiać kłopot. Świat żeński i męski różni się między sobą, chociaż Aomame jest dla mnie ciekawszą postacią, może barwniejszą niż Tengo. Bohaterowie przypominają mi Yin i Yang, siły nawiązujące do chińskiej filozofii.  

W tytule posta określiłam Murakamiego przymiotnikiem "niegrzeczny". Dlaczego? Otóż autor prowokuje w swojej powieści. Kipiący erotyzm, seksualność bohaterów, ich fizyczne i pożądliwe nastawienie - to nieodzowne elementy świata tej powieści. Może i Aomame kocha Tengo, ale nie przeszkadza jej to w uprawianiu seksu z nieznajomymi mężczyznami. Eksperymentuje, trochę naiwnie wierząc w oczyszczającą moc pożądania. Natomiast Tengo traktuje seks jako rozładowanie napięcia. Jego kochanka, żona i matka, to  osoba pełniąca funkcję jednoznaczną. Chodzi tylko o seks. W całej fabule również pojawia się wątek seksualny związany z główną zagadką 1Q84. Nawet autorka Powietrznej poczwarki budzi skojarzenia czysto erotyczne: autor kreuje ją na lolitkę, nieświadomą swej urody i seksualności. Taka bezpośredniość, przełamywanie tabu, wręcz pewna obsceniczność na pewno prowokuje do skrajnych odczuć. Czytelnik jednak nie przejdzie obok niej obojętnie.

Największym plusem tej powieści jest fabuła i ciągłe stopniowanie akcji - narastają pytania, tajemnice, a czytelnik kończący pierwszy tom pozostaje z bagażem wątpliwości i z niepokojem. Na pewno sięgnę po kolejne części tego cyklu, bo tajemnica "Little People" jest warta rozwiązania. 

Pierwsze spotkanie z Murakami nie było łatwe, może zbyt przytłaczające swoją formą, ale ciekawe. Mam tylko nadzieję, że bohaterowie nabiorą głębszego kolorytu, bo ich psychika jest na razie dla mnie wielką niewiadomą.